Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị tại Trung Đông tiếp tục leo thang, đặc biệt là các diễn biến liên quan đến Iran, giá cước vận tải biển – nhất là đối với các tàu chở dầu thô siêu lớn – đã tăng mạnh trong tuần qua. Tuyến vận tải từ Vịnh Ba Tư đến châu Á, nơi có các nền kinh tế tiêu thụ dầu mỏ lớn như Trung Quốc và Nhật Bản, đang chứng kiến làn sóng tăng giá chưa từng có kể từ đầu năm.
Theo công ty phân tích dữ liệu vận tải Xeneta, giá cước giao ngay trung bình cho tuyến thương mại từ Vịnh Ba Tư đến Thượng Hải đã tăng tới 55% so với tháng 5. Đặc biệt, giá thuê tàu chở dầu thô siêu lớn (VLCC) trên tuyến này đã nhảy vọt tới 154%, phản ánh tâm lý lo ngại rủi ro gia tăng từ các chủ tàu và nhà nhập khẩu năng lượng.
Tuyến thương mại từ Trung Đông tới Nhật Bản cũng chịu ảnh hưởng tương tự, với mức cước vận chuyển tăng mạnh trong những ngày gần đây. Không chỉ dừng lại ở cước vận tải, phí bảo hiểm thân tàu và máy móc cho các chuyến hàng đi qua eo biển Hormuz – một trong những điểm nghẽn hàng hải chiến lược nhất thế giới – đã tăng hơn 60% do nguy cơ xung đột quân sự ngày càng hiện hữu.
Eo biển Hormuz nằm giữa bờ biển phía nam Iran và bờ biển phía đông của Oman, là “họng súng” nối Vịnh Ba Tư với biển Arab và từ đó ra các tuyến hàng hải quốc tế. Đây là tuyến đường huyết mạch của ngành năng lượng toàn cầu. Theo Trung tâm An ninh và Luật pháp Quốc tế Strauss (Đại học Texas), khoảng 17 triệu thùng dầu – tương đương 25% nguồn cung dầu toàn cầu – được vận chuyển qua eo biển Hormuz mỗi ngày. Do đó, bất kỳ gián đoạn nào tại khu vực này đều có thể gây ra hiệu ứng dây chuyền lên chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu, từ giá dầu cho đến lạm phát tại các nước nhập khẩu.
Dù các hãng tàu container lớn hiện vẫn tiếp tục duy trì lộ trình qua khu vực, họ cũng đồng thời theo dõi sát sao tình hình và đánh giá lại các rủi ro an ninh có thể ảnh hưởng đến tàu hàng và thủy thủ đoàn.
Tác động từ căng thẳng cũng phản ánh rõ trên thị trường dầu mỏ. Giá dầu thô kỳ hạn đã tăng lên mức 76,42 USD/thùng vào ngày 22/6, so với mức đóng cửa 73,84 USD/thùng trước đó, cho thấy sự lo ngại ngày càng gia tăng về khả năng gián đoạn nguồn cung.
Diễn biến này càng trở nên đáng chú ý sau khi Quốc hội Iran thông qua đề xuất đóng cửa eo biển Hormuz vào ngày 22/6 – một động thái được xem là cảnh báo trực tiếp đến phương Tây và các nước đồng minh trong khu vực. Nếu điều này trở thành hiện thực, hệ lụy đối với thị trường dầu mỏ và ngành vận tải biển sẽ vô cùng nghiêm trọng.