Mỗi ngày, tại các cửa khẩu biên giới, có hàng nghìn lượt người và phương tiện qua lại, kéo theo đó là khối lượng hàng hóa khổng lồ được lưu thông. Công tác giám sát chặt chẽ là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn thương mại, song bài toán đặt ra là làm sao vừa nhận diện đúng rủi ro, vừa duy trì tốc độ lưu thông, để mỗi phút qua cửa khẩu không trở thành chi phí ngoài dự tính cho doanh nghiệp.
Thực tế cho thấy, mỗi ngày có hàng nghìn lượt người làm thủ tục xuất nhập cảnh, mang theo lượng hành lý lớn. Tuy nhiên, không phải tất cả đều tuân thủ đúng quy định về mặt hàng hay số lượng được phép mang theo. Anh Nguyễn Hùng Mạnh (phường Móng Cái 3, tỉnh Quảng Ninh) chia sẻ: “Hàng hóa ở đây hải quan kiểm tra rất kỹ, vừa soi chiếu vừa kiểm tra trực tiếp, nhưng quy trình vẫn rất nhanh chóng”.
Áp lực càng lớn hơn khi hàng nghìn phương tiện vận tải và hàng trăm nghìn tấn hàng hóa phải chờ thông quan mỗi ngày. Giám sát từng xe, từng kiện hàng không hề đơn giản. Việc phát hiện 235 kg bạc nguyên chất trên một xe đầu kéo là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của việc phân tích rủi ro, theo dõi hành trình phương tiện và người điều khiển. Tuy nhiên, với những lô hàng tuân thủ đúng thủ tục, quy trình lại diễn ra thuận lợi, nhanh gọn. Ông Nguyễn Tấn Hoàn – một lái xe container cho biết: “Từ khi chính sách được đổi mới, xe ra vào cửa khẩu, mọi thủ tục lưu thông đều dễ dàng và nhanh chóng hơn”.
Theo số liệu của Cục Hải quan, chỉ trong 6 tháng đầu năm, lực lượng chức năng đã phát hiện hơn 8.500 vụ vi phạm buôn lậu, gian lận thương mại, với tổng trị giá khoảng 13.600 tỷ đồng. Phần lớn các vụ việc này được phát hiện nhờ hệ thống phân tích và giám sát rủi ro hiện đại.
Ông Phạm Ngọc Linh – Phó Đội trưởng Hải quan Cửa khẩu quốc tế Móng Cái – cho biết: “Hoạt động giám sát chủ động được thực hiện đồng bộ bằng nhiều biện pháp. Trước hết là việc thu thập và đánh giá thông tin, từ đó áp dụng quản lý hiện đại trong phân tích, quản lý rủi ro, cũng như xác định đối tượng trọng điểm. Nhờ vậy, quá trình thông quan được thúc đẩy nhanh chóng, tạo thuận lợi cho phương tiện và hàng hóa qua cửa khẩu”.
Thực tế cho thấy, tăng cường giám sát không đồng nghĩa với làm khó giao thương. Ngược lại, với cách tiếp cận chủ động, minh bạch và ứng dụng công nghệ hiện đại, các cửa khẩu đường bộ đang trở thành điểm tựa tin cậy, góp phần bảo vệ chuỗi cung ứng quốc gia, đồng thời thúc đẩy xuất nhập khẩu phát triển ổn định, bền vững.