Theo báo cáo của VIRAC, thị trường Logistics Việt Nam được xếp hạng thứ 10 trong nhóm 50 thị trường logistics mới nổi toàn cầu (bảng xếp hạng của Agility 2023). Điều này là tín hiệu đáng mừng cho thị trường logistics Việt Nam. Để đạt được điều này thì hai hoạt động quan trọng nhất trong logistics là hoạt động giao nhận và chuyển phát, hoạt động vận tải ở Việt Nam đang diễn ra như thế nào?
Hoạt động giao nhận và chuyển phát của thị trường logistics Việt Nam những tháng đầu năm 2023
Thực trạng hoạt động giao nhận và chuyển phát:
Nhìn chung, dịch vụ giao nhận duy trì mức tăng trưởng tốt tại thị trường Việt Nam. Hiện nay với sự phát triển của khoa học công nghệ toàn cầu, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ giao nhận, vận tải cũng đang tích cực trong công tác chuyển đổi số, ứng dụng các công nghệ cao vào công việc hằng ngày của mình. Điều này là một tín hiệu rất tốt cho thị trường logistics Việt Nam. Đồng thời, từ sau dịch Covid-19, người dân dần quen với việc mua sắm online kiến nhu cầu của người dân tăng lên.
Nắm bắt được điều này các doanh nghiệp logistics cũng tích cực nâng cao và chuyển đổi để đáp ứng nhu cầu của người dân, nâng cao chất lượng và năng lực cạnh tranh của mình.
Điển hình trong sự phát triển các hoạt động giao nhận chuyển phát, thì hoạt động giao hàng chặng cuối đang phát triển nhờ sự bùng nổ của thương mại điện từ. Theo Báo cáo tổng hợp, quy mô thương mại điện tử Việt Nam ước đạt trên 14 tỷ USD. Dự báo tốc độ tăng trưởng trung bình của thương mại điện tử trong giai đoạn 2020 – 2025 là 29% và tới năm 2025 sẽ đạt quy mô 52 tỷ USD, đứng thứ 3 trong khu vực ASEAN.
Báo cáo của VIRAC cho thấy hơn 60% các chuyên gia bán lẻ toàn cầu mong đợi sự thâm nhập của thương mại điện tử đạt ít nhất 20% tổng doanh số bán lẻ. Tỷ lệ này sẽ tiếp tục tăng trong mảng bán lẻ và được kỳ vọng sẽ tăng theo cấp số nhân trong những năm tới.
Bên cạnh đó, hoạt động logistics ở Việt Nam bị chịu ảnh hưởng rất lớn tác động của yếu tố chi phí và cơ sở hạ tầng. Cơ sở hạ tầng yếu kém, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của logistics sẽ là một mối đe dọa cho việc mở rộng thị trường giao nhận, chuyển phát nhanh. Chuyển phát và giao nhận thì có, còn việc để nó diễn ra nhanh hay chậm phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố giao thông, kho chứa,…
Một khó khăn nữa của doanh nghiệp khi muốn tham gia hoạt động giao nhận hoặc chuyển phát nhanh đó là mức độ cạnh tranh cao. Hiện nay, thị trường chuyển phát đang có khoảng 800 doanh nghiệp tham gia. Vì thế, để thu hút và giữ chân khách hàng các doanh nghiệp cần nỗ lực trong việc tìm biện pháp để giảm thời gian giao hàng, tăng tốc độ vận chuyển và giá cả cạnh tranh hơn.
Xu hướng trong tương lai của hoạt động giao nhận và chuyển phát:
Theo báo cáo của VIRAC, thị trường dịch vụ chuyển phát nhanh Việt Nam đạt giá trị 0.71 tỷ USD vào năm 2021 và ước tính sẽ tăng lên mức 4.88 tỷ USD (tương đương khoảng 114,680 tỷ đồng) vào năm 2030.
Một phân khúc đáng lưu ý đang được các doanh nghiệp trên thị trường giao nhận, chuyển phát quan tâm, khai thác là nông sản và hàng hóa tươi sống. Ở phân khúc này hiện đang có ít đối thủ cạnh tranh, hứa hẹn lợi nhuận cao và đầy tiềm năng trong tương lai. Một số doanh nghiệp trong ngành thậm chí còn đồng hành cùng người nông dân và hướng dẫn đóng gói hàng hóa theo quy chuẩn để đảm bảo chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, đây cũng là một hướng đi khá rủi ro và đầy mạo hiểm do đặc điểm dễ hỏng, khó bảo quản của đồ tươi sống.
Hoạt động vận tải của thị trường logistics Việt Nam những tháng đầu năm 2023
Thực trạng hoạt động vận tải:
Theo báo cáo của VIRAC, tổng khối lượng vận chuyển và luân chuyển hàng hóa quý 1 năm 2023 tiếp tục tăng trưởng so với cùng kỳ năm 2022. Tổng khối lượng vận tải hàng hóa Việt Nam tăng hơn 16% so với cùng kỳ năm ngoái. Tổng khối lượng luân chuyển trong quý 1 năm 2023 cũng tăng gần 22% so với cùng kỳ.
Theo báo cáo của VIRAC
Chi phí vẫn là một vấn đề lớn của hoạt động vận tải ở Việt Nam. Chi phí dành cho vận tải chiếm đến 60% chi phí logistics. Nguyên nhân cho điều này là do hoạt động vận tải phụ thuộc nhiều vào đường bộ – một loại hình vận chuyển có cước vận chuyển cao. Trong khi đó các phương thức rẻ hơn như đường thủy, đường sắt lại chưa được ưu tiên phát triển. Nhưng đây vẫn là phương thức vận tải được ưa chuộng nhất do cơ sở hạ tầng của Việt Nam chưa đáp ứng đủ để sử dụng các phương thức vận chuyển khác.
Theo báo cáo của VIRAC
Vận tải đường thủy vẫn chưa phát huy hết được khả năng như kỳ vọng. Mặc dù giá cước vận tải đường thủy thấp, vận chuyển được nhiều hàng hóa có khối lượng lớn thì vận tải đường thủy Việt Nam vẫn chưa được đầu tư phát triển.
Xu hướng trong tương lai của hoạt động vận tải
Trong tương lai, nên dịch chuyển dần vận tải đường bộ sang các loại hình vận tải khác với nhiều ưu điểm hơn. Điển hình là phát triển đường thủy. Việt Nam là một quốc gia có mạng lưới sông ngòi dày đặc, bờ biển dài rất thuận lợi cho phát triển đường thủy. Đồng thời chi phí đường thủy rẻ hơn đường bộ cũng là một ưu điểm nổi bật. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng nên tiếp tục phát triển hơn nữa đường hàng không và đường biển – những loại hình vận tải thiết yếu để phát triển quốc gia.
Kỳ vọng trở thành trung tâm logistics trong khu vực và thế giới của Việt Nam.
Vị trí địa lý thuận lợi
Với vị trí địa lý thuận lợi, sự ổn định về chính trị và xã hội, Việt Nam có cơ hội rất lớn trong việc phát triển logistics. Bên cạnh đó, nước ta cũng tận dụng được những lợi thế từ đường bờ biển dài với hệ thống cảng biển đạt công xuất tối ưu kết hợp với sự bùng nổ của thương mại điện tử đang phát triển ở cả hai chiều xuất khẩu và nhập khẩu. Những điều này giúp cho Việt Nam được kỳ vọng trở thành trung tâm luân chuyển hàng hóa của thế giới, một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Thị trường logistics Việt Nam cũng cho thấy một tốc độ tăng trưởng ấn tượng.
Theo báo cáo của VIRAC, Việt Nam lọt top 10 thị trường logistics mới nổi trên thế giới và đứng thứ 4 Đông Nam Á ( bảng xếp hạng thường niên của Agility năm 2023). Còn theo Ông Trần Thanh Hải – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), cho biết trong những năm qua, thị trường logistics Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể, thị trường không chỉ tăng lên về số lượng các doanh nghiệp mà chất lượng kinh doanh dịch vụ logistics cũng ngày càng tăng lên, đóng góp không nhỏ đưa kết quả xuất nhập khẩu hàng hóa năm 2022 đạt mức cao nhất từ trước đến nay là 732,5 tỷ USD, tăng 9,5% so với năm 2021.
Tuy vậy, ngành logistics Việt Nam vẫn còn nhiều điểm yếu như: chi phí logistics chưa được tối ưu; các doanh nghiệp logistics thiếu sự liên kết với nhau và với các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, doanh nghiệp xuất nhập khẩu; quy mô và tiềm lực về tài chính của các doanh nghiệp logistics Việt Nam chưa vững, việc tiến ra thị trường nước ngoài chưa đáng kể…
Cần đẩy mạnh chuyển đổi số trong thị trường logistics và phát triển e-logistics
Ở thời điểm hiện tại, chuyển đổi số là một điều tất yếu của tất cả các ngành kinh tế, bao gồm cả logistics. Chuyển đổi số sẽ giúp hoạt động logistics diễn ra thuận lợi, nhanh chóng và tiết kiệm nhân công. Vì thế, để phát triển bền vững, một điều rất quan trọng mà các doanh nghiệp logistics phải làm đó là chuyển đổi số, sử dụng dữ liệu vào các hoạt động của mình.
Ngày nay, khi thương mại điện tử phát triển thì e-logistics ra đời. E-logistics là viết tắt của logistics điện tử, hay electric logistics, là một hình thức logistics được chuyển đổi số để phục vụ ngành thương mại điện tử. Về bản chất, e-logistics chính là hoạt động logistics được áp dụng các công nghệ số để tương thích với các hoạt động trao đổi, mua bán của doanh nghiệp và người mua trong thương mại điện tử, đồng thời đẩy nhanh quá trình hậu cần cho những hoạt động này.
E-logistic là một khái niệm còn khá mới mẻ ở Việt Nam mặc dù trên thực tế có khá nhiều doanh nghiệp đang áp dụng và áp dụng e-logistics khá thành công. Để đạt được như kỳ vọng: trở thành trung tâm logistics của khu vực và thế giới, các doanh nghiệp logistics cần phải đẩy mạnh việc áp dụng e-logistics vào mô hình kinh doanh. Tuy nhiên, còn nhiều doanh nghiệp chưa tìm được hướng đi hoặc còn khá loay hoay trong việc áp dụng e-logistics vào doanh nghiệp của mình.
Nguồn: VIRAC